عوامل اقليمي
يك امر كلي كه تقريباً در رابطه با كليه ساختارهاي سنتي ايران صدق مي‌كند، همگوني آنها و محيط مسكوني با عوامل اقليمي است. اين مطلب را درسواحل درياي خزر، كرانه خليج فارس و درياي عمان، دامنه قلل مرتفع و حاشيه كوير مركزي مي‌توان به وضوح مشاهده نمود. بافت شهري، فرم بنا و نوع مصالح در هر يك از اين مناطق در تطبيق كامل با شرايط اقليمي مي‌باشند.

عواملي كه بر شرايط اقليمي يك منطقه تأثير مي‌گذارد شامل زاويه تابش خورشيد، عرض جغرافيايي يعني دوري يا نزديكي از خط استوا، شدت جريان و جهت بادهاي فصلي، وجود آب،‌رطوبت گياه در منطقه و بالاخره ارتفاع از سطح دريا و ناهمواريهاي سطح زمين است كه در اينجا اهميت هر يك توضيح داده خواهد شد.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

بخشی از مطالب:

1ـ خورشيد
كره زمين داراي محور دوران ثابتي است كه نسبت به خط عمود بر صفحه گردش زمين به دور خورشيد ْ5/23 درجه انحراف دارد. از آنجائيكه اين انحراف محور، نقاط مختلفي از كره زمين را در فصول مختلف مقابل خورشيد قرار مي‌دهد، لذا حرارت و آب و هواي كره زمين درهر منطقه بنابر زاويه تابش خورشيد نسبت به زمين فرق مي‌كند و اين مطلب باعث ايجاد فصول مختلف در هر ناحيه از كره ارض مي‌شود. (شكل 1)

در اول ديماه نقطه جنوبي محور يعني قطب جنوب رو به خورشيداست و نيمكره جنوبي در فصل تابستان قرار مي‌گيرد. در اول فروردين و اول مهرماه نقاط جنوبي و شمالي محور نسبت به خورشيد به صورت موازي قرار مي‌گيرند و شب و روز در هر دو نيمكره مساوي هستند. يعني دوازده ساعت روز و دوازده ساعت شب مي‌باشد. در اين حالت هر دو نيمكره نسبت به خورشيد اعتدال قرار دارند كه يكي در «اعتدال بهاري» و ديگري در «اعتدال پائيزي» است. دراول تيرماه نقطه شمالي محور يعني قطب شمال رو به خورشيد است و نيمكره شمالي در فصل تابستان و نيمكره جنوبي در فصل زمستان مي‌باشد كه اولي را «انقلاب تابستاني» و دومي را «انقلاب زمستاني» گويند.

به دليل انحراف محور زمين، زاويه تابش آفتاب نسبت به زمين و همچنين مكان طلوع و غروب آفتاب در فصول مختلف فرق مي‌كند. (شكل 2) به عنوان مثال در شهر تهران آفتاب در زمستان از سمت جنوب شرقي طلوع و در جنوب غربي غروب مي‌كند. جهت مشخص نمودن موقعيت خورشيد در ساعات مختلف روز و فصول گوناگون، بايد زاويه تابش و جهت تابش آفتاب مشخص باشد.
زاويه تابش: زاويه‌اي است كه شعاع تابش خورشيد با سطح افق مي‌سازد (از صفر تا نود درجه)
جهت تابش: زاويه‌اي است كه تصوير شعاع تابش خورشيد بر روي زمين با خط شمال و جنوب مي‌سازد. شمال صفر درجه و جنوب صد و هشتاد درجه در نظر گرفته شده است (شكل 2-1).

شكل 1 ـ جهت محور كره زمين نسبت به خورشید در فصول مختلف
زاويه تابش آفتاب در زمستان كمتر و در تابستان بيشتر است. براي شهر تهران كه در نيمكره شمالي واقع شده، زاويه تابش آفتاب هنگام ظهر در ماههاي مختلف سال مطابق جدول 1 مي‌باشد.

قرار دادن اكثر بازشوها و پنجره‌هاي بزرگ در قسمت جنوبي ساختمان و حفاظت از اين پنجره‌ها در مقابل آفتاب تابستان به وسيله سايه‌بان و يا ايوان از خصوصيات اكثر ساختمانهاي سنتي و جديد ايران است.
توجه به ديوار جنوبي ساختمان و استفاده از انرژي خورشيدي براي تأمين حرارت در ساختمان اساس كار بناهايي است كه به نام «ساختمانهاي خورشيدي» معروف است. تحقيق و مطالعه بر روي اينگونه ابنيه درسنوات اخير بسيار گسترش يافته و در كشورهاي غربي تعداد زيادي از اين قبيل ساختمانها احداث شده است.

چنانچه از اين جدول مشخص ميشود، زاويه تابش آفتاب در تابستان هنگام ظهر تقريباً عمودي است ولي در زمستان آفتاب با زاويه كمتري مي‌تابد. از اين خاصيت در ضلع جنوبي ساختمان مي‌توان استفاده كرد. با قرار دادن يك سايه‌بان بالاي پنجره‌هاي اين ضلع، ميتوان از ورود تابش آفتاب و گرم شدن ساختمان در تابستان جلوگيري نمود. اما در فصل زمستان كه احتياج به حرارت خورشيد مي‌باشد، به دليل اينكه زاويه تابش آفتاب كمتر است، تابش خورشيد به داخل اطاق نفوذ مي‌كند. (شكل 3)جدول 1ـ زاويه تابش آفتاب هنگام ظهر در ماههاي مختلف سال براي شهر تهران

شكل 3ـ استفاده از تابش افتاب در زمستان و جلوگيري از تابش آن در تابستان توسط سايه‌بان بر روي پنجره جنوبي
نحوه كار اين ساختمانها بدين صورت است كه در طي روز ازآفتاب انرژي حرارتي كسب ميشود. اين انرژي در اجسام يا مايعاتي مانند آب كه ظرفيت خوب جذب حرارت دارند و به تدريج حرارت پس مي‌دهند، ذخيره مي‌گردد. براي ذخيره حرارت به طور كلي از بشكه‌هاي آب استفاده مي‌شود يا از مصالح بنائي كه براي ساخت بنا بكاررفته است. اين مواد كه مانند يك خازن حرارتي عمل مي‌كنند، در طي روز بايد تحت تابش مستقيم آفتاب باشند و از آفتاب كسب حرارت كنند. در شب هنگام كه حرارت محيط كاهش مي‌يابد، اين مواد كماكان حرارت روز را در خود حفظ كرده‌اند و به تدريج اين حرارت و گرما را به فضاي ساختمان منتقل مي‌كنند. هنگام سحر تقريباً تمام حرارت ذخيره شده از دست رفته وكسب حرارت از خورشيد مجدداً شروع مي‌شود.
در اينجا ذكر اين نكته ضروري است كه هر چه آفتاب نسبت به سطحي عمودي‌تر بتابد، مقدار انرژي كسب شده توسط آن سطح بيشتر خواهد بود. دليل اصلي اينكه نور و حرارت آفتاب ظهر شديدتر از سحر و غروب است، به همين خاطر ميباشد. لذا جهت استفاده از انرژي خورشيدي در طراحي، معمار بايد موقعيت خورشيد در اسمان (زاويه و جهت تابش) * و جهت قرارگيري وجوه مختلف ساختمان نسبت به آنرا بداند.

 

 

و…

 

 

برخی اسلایدها ( جهت بزرگنمائی روی تصاویر کلیک نمائید. ):

خرید آنلاین:

در پایان خرید ، لینک دانلود فایل نمایش داده می شود و به ایمیل شما ارسال خواهد شد. راهنمای خرید و دانلود فایل

• فرمت فایل: پاورپوینت – pptx
• حجم فایل: 9 مگابایت
• برای دریافت مقالات بیشتری برای تنظیم شرایط محیطی اینجا را کلیک کنید.