طرح موضوع و مساله
يکي از معيارهاي سنجش کيفيت فضاي شهري، ميزان امنيت و پايداري فضا مي باشد.
بسياري از فضاهاي شهري درشهرهاي قديم ايران داراي کيفيات برجسته اي درزمينه ايجاد حس امنيت و پايداري فضا مي باشند، اما در حال حاضر بسياري از فضاهاي شهري ما فاقد چنين کارکردي هستند. خصوصا گروه هاي آسيب پذيري نظير کودکان، سالمندان، زنان و معلولان داراي جايگاه مناسبي در آنها نيستند. در واقع فضاهاي بي دفاع قادر به نيل به اهداف مترتب بر ماهيت خود نيستند و ممکن است ترکيبي از آسيب پذيري هاي کالبدي، اقتصادي و اجتماعي و … را به طور همزمان در خود داشته باشند. عمده راهکارهايي که در چنين فضاهايي به کار گرفته مي شود، شامل توانمندسازي و مقاوم سازي آنها مي باشند.

تعاريف مختلف از فضا
فضا در بيان‌ نخست‌، مفهوم‌ ادراك‌ آگاهانه‌ محيط‌ توسط‌ انسان‌ را در بطن‌ خود دارد كه‌ تاثير فعاليت‌هاي‌ انساني‌، آنرا از حالت‌ توده‌ (Mass)به‌فضا (Space) تبديل‌ كرده‌ است‌.
فضا مجموعه ای است از روابط میان اشیا که حتما نمی بایست محصور باشد. ” برونر“

دكتر مجتبي‌ رفيعيان‌، فضاهاي‌ شهري‌ و باز توليد فرهنگي‌ جامعه‌: با تاكيد خاص‌ بر فضاهاي‌ شهري‌تهران‌
مفهوم فضاي شهري :
بستر و ظرفي براي نيازها، فعاليت ها و رفتارهاي ساکنين، بنا بر نيازهاي فردي يا گروهي، الگوهاي رفتاري و … مي باشند.
جامعه شکوفا، توانمند و سالم نياز به فضاهايي دارد که نه فقط در جهت آسايش و رفاه افراد و گروه ها عمل نمايد بلکه رفتارهاي مطلوب را تشويق و رفتارهاي ناشايست را از خود دور کند.(پاکزاد، اصول و ضوابط طراحي فضاي شهري، 1380)
جزئي است لاينفک از ساخت (اصلي) شهر و از دو عنصر اساسي ميدان و خيابان تشکيل مي گردد. (توسلي،1379)

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

مقدمه
مطالعه مبانی شکل دهنده معماری در بستر شهرهای ایرانی نشان می دهد که همواره طبیعت نقش به سزایی در شکل گیری شهرها و به تبع آن معماری و به ویژه مسکن داشته است. در گذشته رابطه انسان، محیط طبیعی و معماری به صورتی بوده که هم انسان در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده و هم معماری (به خصوص مسکن) در بستر طبیعت شکل می گرفته است. ولی در حال حاضر، رویکردهای جدید طراحی مسکن در ایران توجه چندانی به هم جواری طبیعت ندارند. در حال حاضر بازگشت به سابقه تاریخی همجواری طبیعت در حیاط های مرکزی در کنار مسکن شاید راهگشای مناسبی در اجرای طرح های کنونی باشد.

حیاط
از عناصر مهم معماری ایران صحن و حیاط است.
ایوان
اِیوان به نشستنگاهی بلندتر از اطراف خود گفته می‌شود که معمولاً در بخش بیرونی بناها ساخته می‌شود.
طاق
طاق به طور کلی، به مفهوم پوشش بین دو دیوار است.

گنبد
پوشش گنبد در ایران پییشنه ای دیرینه دارد. کمبود چوبهای استوار و کشیده که در حقیقت عنصر اصـلی پوشش تخت است ، سبب شده است که پوشش سقف و گنبد روایی پیدا کند و بخصوص در دهانه های وسیع تر جای پوشش تخت را بگیرد .

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمایید…

مهرابه
مهرابه یا محراب که در معماری مساجد جایگاه تعریف شده ای دارد، مانند هر عنصر معماری دیگر، سرگذشتی طولانی را پشت سرگذاشته و در مورد سرچشمه پیدایش آن نظریات مختلفی مطرح است به طوری که برخی آن را به دوران پیش از اسلام نسبت می دهند وبرخی دیگر آن را فقط مختص معماری اسلامی می دانند.
فرم مهراب در مساجد، عبارت است از فرورفتگی طاقچه مانندی در دیوار که سمت قبله یا مکه را نشان می دهد. در حقیقت محراب در حکم یک جهت نما عمل می کند.
اما سابقه این فرم معماری، یعنی فرورفتگی طاقچه مانندی که جهت نیایش را مشخص کند در آیین ها و ادیان ایرانی پیش از اسلام نیز وجود داشته است.

برخی با اشاره به نحوه نگارش کلمه مهرابه آن را مرکب از دو جزء مهر+ پسوند آبه که نشانگر مکان است(آبه به معنی جای گود است.) و در کلماتی مانند سردابه و گرمابه نیز به کار رفته می دانند و بنابراین معتقدند، مهرابه نشانه ای است که از آیین های مهرپرستی به یادگار مانده و بعدها چون به کار مسلمانان برای نشان دادن قبله می آمده آن را در معماری مسجد نیز به کار برده اند. اما برخی دیگر با این نظریه مخالف هستند و محراب را کلمه ای عربی و از ریشه حرب دانسته و به معنی جایگاه جنگ و نبرد مومن با شیطان یا نبرد با نفس اماره قلمداد کرده اند.
اما آن چه مسلم است، در بسیاری از آیین های دیگر نیز این فرم معماری با تغییرات یا اختلافاتی به کار می رفته یا هنوز می رود.

توسعه پایدار
شکلی از توسعه است که با تامین رفاه و سلامت و رفع نیازهای امروز، ضامن سلامت و بقای انسان، محیط زیست و منابع نسل های آینده باشد.